“ตรีผลา” เป็นตํารับยาที่ใช้ในทางอายุรเวทของอินเดียและการแพทย์แผนไทยมานับพันปี ความหมายของ “ตรีผลา” แปลว่า ผลไม้สามอย่างมาจากคําว่า “ตรี” ซึ่งแปลว่า สาม และคําว่า “ผลา” แปลว่า ผลไม้ ประกอบด้วย
- มะขามป้อม(Phyllanthus emblica)
- สมอไทย(Terminalia chebula)
- สมอพิเภก (Terminalia belerica (Gaertn.) Roxb.)
สรรพคุณดี ๆ ของตรีผลา
- รักษาสมดุลของระบบย่อยอาหาร ช่วยลดกรด และเพิ่มความรู้สึกอยากอาหาร
- กำจัดของเสียออกจากร่างกาย เป็นยาระบายได้
- ช่วยขับเสมหะ แก้ไอ แก้เจ็บคอ
- มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ชะลอความเสื่อมของเซลล์ ช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงในการเกิดโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคหัวใจและหลอดเลือด อาการปวดเข่า รวมถึงมะเร็งด้วย
- ลดระดับน้ำตาลในเลือด
- ช่วยลดระดับไขมันในเลือด ทั้งคอเลสเตอรอล (Cholesterol) ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) และไขมันไม่ดี (LDL)
- ต้านเชื้อราและแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคผิวหนัง
- ตามทฤษฎีแพทย์แผนไทย ตรีผลาเป็นยาประจำฤดูร้อน จึงช่วยปรับสมดุลร่างกายและธาตุต่าง ๆ ให้ทำงานได้ปกติ กระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยบรรเทาและป้องกันโรคหวัด รวมถึงโรคทางเดินหายใจอื่น ๆ ด้วย
- เมื่อใช้ภายนอก จะช่วยบำรุงผิวพรรณ ทำให้ผิวกระจ่างใส
ทางการแพทย์แผนไทยใช้ตรีผลาเป็นยาลดธาตุไฟในร่างกาย ไม่ให้ร่างกายร้อนเกินไป เช่น ในผู้ที่เป็นไข้ มีการอักเสบ เช่น โรคกระเพาะ โรคริดสีดวงทวาร โรคที่เกิดจากความผิดปกติ ของตับ โรคความดันโลหิตสูง หรือในผู้ที่มีความเครียด พักผ่อนน้อย เป็นต้น โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน ควรรับประทานตรีผลาเป็นประจํา จะช่วยป้องกันธาตุ ไฟกําเริบได้ ทางการแพทย์แผนไทยจึงได้กําหนดให้ตรีผลาเป็นยาปรับธาตุประจําฤดูร้อน
และในสถานการณ์ปัจจุบัน ที่มีทั้งความร้อนจากฤดูร้อน และการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัส การกินตำรับ ตรีผลา จึงเป็นอีกทางเลือกเพื่อสุขภาพที่ดี ข้อมูลสมัยใหม่มีการศึกษาผลของตำรับตรีผลาต่อระบบภูมิคุ้มกัน คือ จากการทดลองในคน สุขภาพดี จำนวน 20 คน ที่ให้กินสารสกัดตรีผลาด้วยเอทานอลชนิดแคปซูล ขนาด 350 มก. 3 มื้อ ต่อวัน (1,050มก. ต่อวัน) เป็นเวลา 2 สัปดาห์ ผลการศึกษาพบว่า
ตรีผลามีผลกระตุ้นระดับภูมิคุ้มกันในคนทั้งภูมิคุ้มกันโดยกำเนิด (innate immune) และภูมิคุ้มกันจำเพาะ (adaptive immune) โดยทำให้ T cells ,B cells ,NK cells (เซลล์ภูมิคุ้มกัน/เม็ดเลือดขาว) เพิ่มขึ้น ซึ่งพบว่า เซลล์เม็ดเลือดขาวเหล่านี้เพิ่มขึ้นหลังจากกินยา 7 วัน และ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พบว่า NK cells หรือ เซลล์เพชรฆาต เป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีความสำคัญในการจัดการกับไวรัส และเซลล์มะเร็ง นั้นเพิ่มขึ้นจนถึงสัปดาห์ที่ 4 (หลังจากหยุดกิน 2 สัปดาห์)
ที่สำคัญคือ ตรีผลา ไม่มีผลข้างเคียง และไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของค่าเลือด รวมถึง ค่าตับและไต (ในขนาด1,050มก.ต่อวัน นาน 2 สัปดาห์)
ดังนั้น ตรีผลา จึงเป็นตำรับ(พิกัด)สมุนไพร ที่มีประสิทธิภาพ ในการกระตุ้นการทำงานของภูมิคุ้มกันร่างกายในการต้านไวรัส ทั้งยังมีความปลอดภัยสูง และให้ผลในระยะยาว
ทั้งนี้ ในงานวิจัยระบุว่า สารสกัดตรีผลากินในขนาดไม่เกิน วันละ 1,200 มก. ติดต่อกันทุกวัน เป็นขนาดที่ได้ประสิทธิภาพและมีความปลอดภัย ดังนั้นวิธีการใช้ประโยชน์ที่ง่ายที่สุดและสามารถทำเองได้ที่บ้าน คือการสกัดด้วยน้ำและความร้อนโดยการต้มดื่มเป็นเครื่องดื่มสุขภาพได้
ตรีผลากับการลดน้ำหนัก
ตรีผลามีสรรพคุณช่วยระบาย ช่วยให้การทำงานของระบบขับถ่ายดีขึ้น มีการขับน้ำและของเสียมากขึ้น ทำให้น้ำหนักลดลง สอดคล้องกับการทดลองในผู้ป่วยโรคอ้วนที่กินตรีผลาผสมกับมหาหิงคุ์เทียบกับยาหลอก พบว่าน้ำหนักลดลงอย่างมีนัยสำคัญ
อย่างไรก็ตาม การลดน้ำหนักอย่างมีคุณภาพและยั่งยืน ควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินอาหาร ออกกำลังกาย และอาจกินตรีผลาเป็นส่วนช่วยปรับสมดุลการทำงานของร่างกายเท่านั้น
ตรีผลา กินยังไงได้บ้าง
ตรีผลากินหรือดื่มได้หลายแบบ เช่น
- น้ำดื่ม ใช้สมอไทย สมอพิเภก และมะขามป้อม (แบบสดหรือแห้งก็ได้) อย่างละ 1 ส่วนเท่า ๆ กัน ต้มในน้ำสะอาด ดื่มน้ำต้มครั้งละ 1 แก้ว ตอนเช้าและเย็น จะช่วยให้ระบบขับถ่ายและการระบายของเสียในร่างกายทำงานดีขึ้น
- ยาชนิดเม็ด ลูกกลอน และแคปซูลกินครั้งละ 200–300 มิลลิกรัม สำหรับขับเสมหะ และเป็นยาระบาย
- ตำรับอายุรเวทใช้ผงสมุนไพรตรีผลาผสมน้ำ เนย หรือน้ำผึ้ง กินครั้งละ 1–2 กรัม วันละ 2 ครั้ง ใช้บำรุงร่างกาย กระตุ้นภูมิคุ้มกัน และเป็นยาระบายอ่อน ๆ
สูตรน้ำตรีผลามหาพิกัด
ส่วนผสม
- มะขามป้อม 250กรัม
- สมอพิเภก 110 กรัม
- สมอไทย 150 กรัม
- น้ำเปล่า 6 ลิตร
วิธีทำ
- นำสมุนไพรทั้งสามชนิด ล้างน้ำให้สะอาด (หากเป็นสมุนไพรแห้งควรแช่น้ำก่อนต้มประมาณ 3 ชั่วโมง)
- ต้มในน้ำเดือดนาน 30 นาที แล้วกรองเอาแต่น้ำ
- ปรุงรสชาติด้วยเกลือ หญ้าหวาน หรือน้ำผึ้งเล็กน้อย (ผู้ป่วยเบาหวานไม่ควรใส้น้ำตาล)
ผลข้างเคียงของการใช้ตรีผลา
สำหรับคนที่ท้องเสียง่าย ถ้ากินหรือดื่มตรีผลา อาจทำให้ท้องเสียได้ จึงควรใช้อย่างระมัดระวัง
ข้อมูลเพิ่มเติม
- มะขามป้อม :มีสารสำคัญ ชื่อ quercerin, vitamin C, gallic acid มีรายงานว่าสามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันได้ทั้งในการทดลองในเซลล์และการทดลองในสัตว์ โดยเฉพาะการเพิ่มของ NK cells , Quercerin ในมะขามป้อม มีฤทธิ์เพิ่มภูมิคุ้มกันในหนูแรท
- สมอไทย : มีสารสำคัญชื่อ chebulinic acid มีฤทธิ์ช่วยเพิ่ม T cells, B cells และ NK cells ในสัตว์ทดลอง
- สมอพิเภก : จากรายงานพบว่ามีฤทธิ์ กระตุ้น T cells ในหนูเมาส์ [เป็นชนิดย่อยชนิดหนึ่งของเซลล์เม็ดเลือดขาวลิมโฟไซต์]
ที่มา : hdmall.co.th , thailandplus
