รอบรู้สมุนไพร

“ตรีผลา” เป็นตํารับยาที่ใช้ในทางอายุรเวทของอินเดียและการแพทย์แผนไทยมานับพันปี ความหมายของ “ตรีผลา” แปลว่า ผลไม้สามอย่าง มาจากคําว่า “ตรี” ซึ่งแปลว่า สาม และคําว่า “ผลา” แปลว่า ผลไม้ ประกอบด้วย มะขามป้อม(Phyllanthus emblica) สมอไทย (Terminalia chebula) สมอพิเภก (Terminalia belerica (Gaertn.) Roxb.) สรรพคุณดี ๆ ของตรีผลา รักษาสมดุลของระบบย่อยอาหาร...

ชื่อสามัญ Sessile joyweedชื่อวิทยาศาสตร์ Alternanthera sessilis (L.) R.Br. ex DC.ส่วนอีกตำราระบุว่าเป็นชนิด Alternanthera paronychioides A.St.-Hil จัดอยู่ในวงศ์บานไม่รู้โรย (AMARANTHACEAE)ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ผักเป็ดแดง ผักเป็ดขาว (ภาคกลาง), ผักเปี๋ยวแดง (ภาคเหนือ), ผักเป็ด ผักเป็ดไทย (ไทย),...

สมุนไพรชื่อแปลก “ตดหมูตดหมา หรือ ต้นพาโหม” แค่ชื่อฟังแล้ว หลายคนไม่อยากเข้าใกล้ เป็นสมุนไพรที่อยู่คู่คนไทยมานาน เป็นผักที่คนทั่วทุกภาครับประทานแกล้มในมื้ออาหาร แค่ชื่อก็แปลกแล้วแต่ถ้าได้รู้จักสรรพคุณต้องถึงกับจึ้งกันแน่ เป็นพืชที่ขึ้นได้ทั่วไป ในป่าธรรมชาติและบริเวณในสวน ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดและเพาะเลี้ยงต้นอ่อน นิยมปลูกขึ้นเลื้อยตามรั้วบ้าน เพื่อเก็บยอดอ่อน ใบอ่อน รับประทานเป็นผักแกล้มลาบ ยำ พล่า ก้อย หรือน้ำพริก มีบางท้องถิ่นเห็นเก็บมาวางขายตลาดสดกันก็มี ภก.ณัฐดนัย มุสิกวงศ์ ได้เขียนบทความตีพิมพ์ลงในคอลัมน์พืชใกล้ตัว ของอภัยภูเบศรสาร ฉบับเดือนกรกฎาคม...

“ชะพลู” เป็นพืชพื้นบ้านที่แพร่หลาย พบในทุกจังหวัดของประเทศไทย เป็นพืชล้มลุกที่มีอายุสืบต่อได้หลายปี ชอบพื้นที่ลุ่มต่ำ ชื้นแฉะ ที่ที่มีน้ำดี ดินดี จะเจริญเติบโตได้ดีมาก ใบจะโต ยอดจะอวบอ้วน เป็นพรรณไม้ที่มีต้นตั้ง บางครั้งจะพบต้นแบบเถาเลื้อย ระบบรากหากินผิวดิน ถ้าเถาเลื้อยไปพบที่เหมาะ ก็จะออกรากตามข้อ และแตกต้นขึ้นใหม่ แพร่ขยายต้นไปเรื่อยๆ เมื่อต้องการจะย้ายที่ปลูก ก็สามารถถอนดึงต้นติดรากไปปลูกได้เลย ชะพลู เป็นพืชในวงศ์ ไปเปอราซีอี (PIPERACEAE)ชื่อวิทยาศาสตร์ :...

เพชรสังฆาตเพชรสังฆาต ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cissus quadrangularis L. จัดอยู่ในวงศ์องุ่น (VITACEAE) สมุนไพรเพชรสังฆาต ชื่อท้องถิ่น : สันชะควด (กรุงเทพ), ขั่นข้อ (ราชบุรี), สามร้อยต่อ (ประจวบคีรีขันธ์) เป็นต้น ลักษณะของเพชรสังฆาต ต้นเพชรสังฆาต เป็นไม้เถา เถาอ่อนสีเขียวเป็นสี่เหลี่ยมเป็นข้อต่อกันใบเพชรสังฆาต ใบเป็นใบเดี่ยวรูปสามเหลี่ยม แผ่นใบเรียบสีเขียวเป็นมัน ออกเรียงสลับตามข้อต้น ปลายใบมน...

ว่านตีนตะขาบ เป็นไม้ประดับขนาดเล็ก มีลำต้นเป็นปล้องๆ ใบจะออกติดกันเป็นปีกสองข้าง จากโคนต้นจนถึงยอด ดูคล้ายตะขาบ ว่านชนิดนี้มักนิยมนำมาใส่ลงในกระถางไว้ดูเพื่อความสวยงาม แต่จริงๆ แล้วว่านชนิดนี้นั้นมีประโยชน์มากกว่านั้น ชื่อวิทยาศาสตร์: Euphorbia tithymaloides L. subsp. smallii (Millsp.) V.W.Steinm.ชื่อท้องถิ่น:ว่านตะเข็บ (ภาคเหนือ), ว่านตะขาบ (เชียงใหม่), เพว (กรุงเทพฯ), ตะขาบปีนกล้วย ต้นตีนตะขาบ (ไทย)...

ต้อยติ่ง เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก เจริญเติบโตได้ดีทั้งในสภาพแวดล้อมที่แดดจัดหรือในร่ม มักออกดอกในช่วงฤดูฝน เมล็ดจะอยู่ในฝัก โดยฝักอ่อนจะมีสีเขียว ฝักแก่จะมีสีน้ำตาล หากนำไปแช่น้ำหรือสัมผัสกับความชื้นมาก ๆ เข้าก็จะแตกตัวออกมา เหมือนกับสมัยเด็ก ๆ ที่เราต่างนำเมล็ดต้อยติ่งไปแช่น้ำเล่นให้แตกตัวออกมานั่นเอง นอกจากนี้ต้นต้อยติ่งเป็นพืชที่ให้สรรพคุณทางยาจนเปรียบเสมือนเป็นยาสมุนไพรรักษาอาการต่าง ๆ ได้อย่างดีเลย ข้อมูลเกี่ยวกับต้นต้อยติ่ง ชื่อภาษาอังกฤษ: Waterkanon ชื่อวิทยาศาสตร์: Ruellia tuberosa ตระกูลพืช: Acanthaceae ถิ่นกำเนิดของต้นต้อยติ่ง ต้นต้อยติ่งมีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศอเมริกาใต้ โดยได้ถูกนำมาปลูกเพื่อประดับในสวนเพื่อตกแต่งบ้านเรือนและสวนหย่อมให้ดูสวยงาม แต่ด้วยความที่ต้นต้อยติ่งนั้นแพร่พันธุ์ได้ง่าย เพียงแค่อาศัยความชื้นเพื่อให้ฝักเมล็ดแตกตัวออก เมล็ดก็จะกระเด็นและแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็ว...

ชื่อสมุนไพร สาบเสือชื่ออื่นๆ/ชื่อท้องถิ่น หมาหลง, ผักคราด, บ้านร้าง, ดงร้าง, หญ้าเสือหมอบ, ฝรั่งเหาะ, หญ้าพรงศิริไอศวรรย์ (ภาคกลาง), หญ้าเมืองวาย, หญ้าตง (ภาคเหนือ), หญ้าลืมเมือง, หญ้าเลาฮ้าง, หญ้าเหม็น, มุ่งกระต่าย (ภาคอีสาน), รำเคย, ยี่สุ่นเถื่อน, ต้นขี้ไก่ (ภาคใต้)ชื่อวิทยาศาสตร์ Chromolaena odorata...

สมุนไพร คือ ยาที่ได้มาจากพืช แร่ธาตุ สัตว์ ที่สามารถนำไปใช้เพื่อบำรุงร่างกายและรักษาโรค โดยอาจอยู่ในรูปแบบของอาหารยาแผนโบราณ หรืออาหารเสริม ที่อาจสามารถช่วยบรรเทาอาการอักเสบ ชะลอการเกิดโรคอัลไซเมอร์

“งาดำ” ถือว่าเป็นหนึ่งในธัญพืชที่เป็นที่นิยมผสมในอาหาร และเครื่องดื่มหลายชนิด และมักเป็นตัวเลือกแรก ๆ ของผู้ที่กำลังดูแลสุขภาพ เพราะจัดว่าเป็นซูเปอร์ฟูดที่อันแน่นไปด้วยคุณค่าทางสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย